تبادل
لینک هوشمند
تجارت الكترونيكي مفاهيم و كاربردها
موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني
خلاصه كتاب: مقدمه: توسعه ي فناوري اطلاعات و ارتباطات تحولاتي را در ابعاد مختلف زندگي بشري ايجاد كرده است كه نظير دستاوردهاي انقلاب صنعتي توانسته است تحولاتي بنيادين از خود برجاي گذارد.كاربرد اين فناوري در كنار آموزش الكترونيك دولت الكترونيكي و بهداشت الكترونيكي در اقتصاد و تجارت نيز خود را در قالب مفاهيمي نظير اقتصاد ديجيتالي و تجارت الكترونيك نشان داده است.
روند تحولات اقتصا د جهاني از جريان بين المللي شدن تا اقتصاد ديجيتالي نشان از حركت بي وقفه اين كاروان دارد.در اين معنا عدول در بهره برداري از اين پديده مي تواند خاطره تلخ صنعتي شدن را دوباره براي كشورهاي جهان سوم تكرار كند. به تاخير انداختن اقدامات كارسازي كه براي توسعه فناوري ارتباطات و اطاعات در تجارت هرگز نميتواند صورت مساله را براي ما پاك كند و تنها نتيجه اي كه ميتواند براي كشورها و بنگاهها به دنبال بياورد تبديل شدن استراتژي اقتصاد ديجيتالي به استراتژي اجبار است.
در توسعه ي تجارت الكترونيكي و كسب و كار الكترونيكي نيز اگر در صورت مساله پيوستن يا نپيوستن به قاعده جهاني بمانيم روزي فرا ميرسد كه پيوستن به ما تحميل ميشود و زمان كافي نيز براي تصميم گيري مناسب درمورد چگونه پيوستن وجود ندارد.
فلسفه كسب و كار الكترونيك
فلسفه كسب و كار الكترونيك چيست؟و سرچشمه آن كجاست؟براي پاسخ به اين سوال بايد به مباحث ذيل توجه نمود.
1)تحليل فرايندي تحولات عصر ارتباطات:
در بياني ساده ارتباط يا ارتباطات به معناي"فرايند انتقال اطلاعات"تعريف شده است.
اطلاعات يكي از عناصر كليدي فرايند ارتباطات است.توسعه ي اطلاعات پديده ي جديدي به حساب نمي آيدو در واقعه روند تدريجي است كه از گذشته ي دور تا كنون وجود داشته است.
فناوري ارتباطات دومين عنصر اصلي اين فرايند است همانند فرايند توسعه ي اطلاعات انديشمندان براي اين بعد از فرايند ارتباطات نيز انقلاب يا تحولي بنيادين متصور نيستد.بدين معني كه فرايند توسعه ي فن آوري ارتباطات نيز از ابتداي تاريخ بشري وجود داشته است و تحولات اخير
همان روند تكاملي است كه صرفا از شتاب بيشتري به قبل برخوردار شده است.
اينترنت كه پديده اي مركب از سخت افزار و نرم افزار است،داراي يك سري ويژگي هاي خاص است كه به حسب اين ويژگي ها،امكان ايجاد همگرايي بين دو روند توسعه اطلاعات و توسعه فناوري ارتباطات را ايجاد كرده است.در تشريح ويژگي هاي فوق، مي توان مهمترين اين ويژگي ها را شامل مواردي نظير:
جهان شمول بودن:
به دليل عدم رعايت مرزهاي جغرافيايي در توزيع اطلاعات ،فناوري هاي جديد اطلاعاتي،امكان برقراري ارتباط بين واحدهاي پراكنده سازماني را به نحو اثربخش و كارآ فراهم كرده است.
دوطرفه بودن:
تعاملي يا دوطرفه بودن يكي از چالش هاي ارتباطات االكترونيكي است.بدين معني كه مجازي شدن ارتباطات تجاري باعث عدم امكان پاسخگويي سريع به واكنش ها شد.اما فناوري جديد ارتباطي اين فرصت را ايجاد مي كند كه بتوان به نحو چشمگيري تعاملات دو طرفه با مشتريان را از طريق ابزلرهاي الكترونيكي برقرار نمود.
24ساعته بودن:
اين واژه گاهي قابليت دسترسي ناميده مي شود.محدوديت هاي زماني براي فعاليت هاي تجاري معمول مانند محدوديت هاي شبانه روز و روزهاي تعطيل ، عملاٌ در خدمات رساني تجاري به صورت بهنگام و 24 ساعته،وجود ندارد.
چند كالانه بودن:
يكي از مهم ترين ابعاد مرتبط با فرآيند ديجيتالي شدن،بعد چند رسانه داي مي باشد.اين مفهوم،اشاره به توانايي فناوري جديد براي تحويل اطلاعات از مسيرهاي مختلف(متن،تصويز،صدا،فيلم متحرك،و .....دارد.
2)بررسي نظري تحولات عصر ارتباطات در كسب و كار:
اين ديدگاه از يك زاويه با نگرش هزينه محور و با تمايلي كه در سازمان ها در جهت كاهش هزينه هاي ناشي از عمليات سازماني و كاهش قيمت تمام شده كالا يا خدمات تحويلي به مشتري رخ داد كه در قالب تحول هزينه محور معرفي ميشود.
واز زاويه ديگر به نام سفارشي كردن بر مبناي اين نگرش از يك ديدگاه تئوريك و انتزاعي، كليه تارو پود يك سازمان،در تمامي سيستم هاي فرعي ،خرده سيستم ها،روش ها، و شيوهاي انجام كار و حتي فرآيند انجام ريزترين كارها در درون سازمان،بايد با يك نگرش مشتري محوري صورت گرفته و كليه گرايش ها و تمايلات مشتري در طراحي و انجام فعاليت هاي سازماني بايد دخالت داده شود.
3)شكل گيري تجارت الكترونيك و كسب و كار الكترونيك:
تحولات هزينه محور و درامد محور در سازمان باعث ايجاد تضاد ارتباطات در اين حوزه گرديد.در اين راستا حل تضاد مذكور با استفاده از انقلاب ارتباطات منجر به شكل گيري شيوه جديدي بر روابط دون سازماني و برون سازماني شد.
تعريف تجارت كسب و كار الكترونيكي
عمدتا واژه كسب و كار الكترونيكي و تجارت الكترونيكي در بسياري متون هم معنا به كار رفته است.نويسندگان مختلف از نظر معنايي تفاوت هايي بين اين دو ورژه قائل شده اند.
از جمله تعاريف كسب و كار الكترونيكي مي توان به موارد زير اشاره كرد:
كسب و كار الكترونيكي حوزه وسيع تري از تجارت الكترونيكي است كه شامل خدمات مشتري و فعاليت هاي بين شركت هاي تجاري نيز مي شود.
تبديل و تحول فرآيندهاي كليدي كسب و كار از طريق استفاده از فن آوري اينترنت.
يكپارچگي و سياليت بيش از پيش طرح ها ،فرآيندها،تجهيزات و سيستم هاي تجاري كه در راستاي برآورده سازي نيازهاي دائم التغيير مشتريان صورت مي گيرد.
تعريف تجارت الكترونيكي
عموما محققين براي تجارت الكترونيكي مفهومي محدودتر از كسب و كار الكترونيكي قائلند:
خريد و فروش كالاها ،خدمات و اطلاعات از طريق شبكه هاي رايانه اي نظير اينترنت
تشكيلات سازماني الكترونيكي
چنانچه حجم و مقياس مبادلات و فعاليت هاي تجاري افزايش يابد،شركت ها ملزم به انجام يكسري فعاليت هاي ديگر نظير طرح ريزي نيازمندي هاي تشكيلاتي،مديريت روابط با مشتري ،مديريت زنجيره و....در سازمان خود هستند تا بتوانند وظايف مذكور را پشتيباني كنند.از تلفيق مجموع اين فعاليت ها با فعاليت هاي تجاري،يك تشكيلات سازماني شكل مي گيرد.
مبادله الكترونيكي
مبادله الكترونيكي به معناي انتقال الكترونيكي پول وكالا وخدمات بين خريدار و فروشنده مي باشد كه البته منظور اسناد واطلاعاتي است كه نشان دهنده واثبات كننده انتقال مالكيت پول-كالا وخدمات از نظر حقوقي است.مبادله پول-كالا وخدمات به خودي خود يك فعاليت تجاري هم به حساب مي آيد. بنابراين كساني كه از طريق شبكه هاي الكترونيكي به مبادله كالا و خدمات با پول مي پردازند.عملا تجارت هم ميكنند.حال اگر اين مجموعه فعاليت ها با هدف سود-امرارمعاش و يا كار دائمي فرد منظور شود اين فعاليت هامفهوم كسب و كار الكترونيكي نيز به خود ميگيرد
كسب و كار الكترونيكي چيزي فراتر از يك فناوري است
باتحول در فناوري اطلاعات تنها تحولات فني نيست كه در سازمان مد نظر قرار ميگيرد بلكه چالشي كه مديران در اين رابطه با آن موا جهند بهبود دائمي طرحهاي تجاري براي موفقيت در عرصه كسب و كار و رقابت است.سازمان بايد ضمن شناسايي فناوري جديد بتواند آن را در راستاي توسعه و بهبود طرحهاي جديد تجاري مورد استفاده قرار دهد.يعني ابتدا بايد طرحهاي جديد تجاري تدوين و مرزهاي سنتي شكسته شود و سپس بر مبناي آن از فناوري روز استفاده شود. لذا عقيده بر آن است كه مهمترين نكته اي كه در استفاده از فناوري اطلاعات در سازمان بايد به آن دقت داشت تناسب استژايك آن با طرح تجاري در سازمان است.به اين معنا كه انتخاب استراتژي مناسب كاربرد فناوري اطلاعات و تناسب آن با استراتژي تجاري سازمان تنها ضامن موفقيت سازماني است كه از اين فناوري استفاده ميكند.
فوايد كسب و كار الكترونيك
1.بهبود فرايند تجاري-كاهش هزينه هاي كسب و كار:
علاوه بر هزينه مساله سرعت نيز در بهبود فرآيندها بسيار اهمييت دارد.در اين راستا نيز نقش كسب و كار الكترونيكي را نمي توان ناديده گرفت.بنابراين در راستاي بهبود فرآيندهاي كاري،استراتژي كسب و كار الكترونيكي را بر كاهش هزينها و افزايش سرعت فرآيندهاي كسبو كار دانست.
2-ارتقاي نوآوري-خلق محصولات و خدمات جديد:
از ديگر استراتژي هاي بهبود تجاري مي توان به استراتژي نوآوري اشاره كرد.طبق اين استراتژي در شركت ها سعي بر آن است تا روش هاي نوين كار شناسايي و در راستاي توسعه كسب و كار مورد بهره برداري قرر گيرد.پاسخ مدل فوق به انتخاب استراتژي كسبو كار الكترونيكي در چنين مواردي استفاده از فن آوري اطلاعات براي خلق محصولات جديد مي باشد.
3-ارتباط بهتر با عرضه كننده و مشتري-بهبودكيفيت مديريت روابط با مشتري و مديريت زنجيره عرضه:
مديريت زنجيره عرضه و مديريت ارتباط با مشتريان،از مكانيسم هاي استراتژيك شركت هاي تجاري است كه به منظور بهبود مزيت رقابتي مورد استفاده مديران ارشد قرارمي گيرد.
مراحل توسعه استراتژيك كسب و كار الكترونيكي
1-شناخت مشتريان و خود شركت
قبل از طراحي يك طرح جديد تجاري،بايد مشتريان،تجارت و روندهاي تكنولوژي گذشته خود شركت با سوالات ذيل بررسي شود:
آيا موج جديد تحولات تكنولوژيك،روش هاي جديدي را براي انجام فعاليت هاي تجاري ايجاد كرده است؟
آيا شركت پاسخگوي نيازهاي دائما در حال تغيير مشتريان مي باشد؟
آياشركت از فرصت هاي جديد ناشي از تغييرات استفاده كرده است؟
2-برعكس كردن زنجيره ارزش
بزرگترين چالش در كسب و كار الكترونيكي مرتبط كردن فناوري با هاي جديد تجاري است.سازمان موفق سازماني هايي هستند كه نه تنها ارزش هاي جديد رل به خود اضافه مي كنند بلكه آنها را تغيير هم مي دهند.
3-انتخاب استراتژي تحول
مديران بازاريابي معمولاٌ يكي از سه روش زر را براي موفقيت سازمان در عرصه رقابت استفاده مي كنند.
الف:تكامل خدمات:
تحويل هر چيزي كه براي مشتري ارزشمند بوده و او خوهان آن باشد.
ب:تكامل عملياتي:
تحويل هرچه سريعتر محصولات با كيفيت بالا و قيمت منطقي به مشتري.
ج:تكامل مستمرنوآوري:
تحويل كالاها و خدماتي كه حدود عملكرد را افزايش داده و باعث خرسندي مشتري مي شود. تعريف مدل كسب و كار
از مدل كسب و كارتعاريف متعددي ارائه شده است به عقيده پيگنر مدل كسب و كار معماري ارتباطات بين يك شركت و شركتهاي همكار آن است كه به منظور تعيين ايجاد يا ارزيابي ارزش تحئيلي به مشتري با هدف كسب درآمد طراحي مي شود.
يك مدل كسب و كار نشان دهنده محتوا ساختار و مديريت تعاملات و مبادلادت بين يك شركت و شركتهاي همكار با مشتريان مي باشد.
اجزاي يك مدل كسب و كار
الف:محصولات و خدماتي به بازار عرضه مي كند
ب:روابطي كه شركت در بازلر ايجاد مي كند تا مشتريان قديمي را حفظ و مشتريان جديد را جذب نمايد.
ج:زير ساخي كه براي ايجاد ارزش مورد نياز مشتريان بايد وجود داشته باشد.
د:جنبه هاي مالي در قالب دو جزء اصلي درامد و هزينه برررسي مي شود.
جايگاه مدل كسب و كار در طرح استراتژيك سازمان
شناسايي جايگاه مدل كسب و كار با توجه به دلايل زير توجيه پذير است
الف)فرايند مدل سازي سيستمهاي اجتماعي به شناخت و درك اجزاي آنها كمكم كند.
ب)انتقال مفاهيم مربوط به مدل فرمول بندي شده به ذينفعان راحت تر است.
ج)وجود مدل كسب و كار تغيير را در سازمان تسهيل ميكند.
د)اندازه گيري يك مدل فرموله راحت تر است.
ه)مدل كسب و كار اين امكان را براي مديران فراهم مي كند كه يك كسب و كار را سازي كرده و در مورده آن اطلاعات لازم را به دست بياورد شبيه.
مراحل طراحي و راه اندازي يك مدل توسعه كسب و كار الكترونيكي
مرحله اول-شناسايي ذينفعان
مهم ترين نكته اي كه يك مدل كسب و كار الكترونيكي بايد مدنظر قرار داد اين است كه ذينفعان با كساني كه به هر طريق از فعاليت هاي مدل تاثير مي پذيرند چه كساني هستند.تعداد اين ذينفعان بيشتر به حد و حدود و حوزه هاي فعاليت هايي بر ميگردد كه كسب و كار در آن جريان مي يابد.
مرحله دوم-مشخص كردن جريانات ارزشي
هر مدل كسب و كار نمادي از سازماني است كه در رآستاي ارائه ارزش نهايي آن،گروه ها و افراد مختلفي در آن فعاليت مي كنند.هريك از اين گروه ها بخشي از ارزش افزوده شركت را دنبال مي كنند.مدل كسب و كار الكترونيكي بايد اين عناصر،اجزا و گروه ها را معرفي كرده و نحوه ارتباط آنها را تشريح نمايد.
مرحله سوم-شناسايي عوامل محرك كليدي در بازار
در اين مرحله سعي مي شود كه جايگاه واحدهاي مختلف كسب و كار درون بازار و ساير بازيگران بازار مشخص شود.
مرحله چهارم-ايجاد زنجيره بازخورد
زنجيره ارزش ،ابزاري مناسب براي ايجاد ساخار بازار مي باشد،به اين معنا كه ارزش توليد شده توسط هريك از بازيگران صنعت شناشاي شود،دريافت كنندگان ارزش هاي مختلف نيز شناسايي شوند و سپس بر اساس جريان ارزش در زنجيره عرضه،تعاملات آنها سازماندهي گردد.
مدلهاي وظيفه اي پاول تايمرز:
فروشگاههاي الكترونيكي
اين مدل به معناي بازاريابي براي يك شركت يا فروشگاه در اينترنت مي باشد.در شكل ابتدايي،اين مدل صرفاٌشامل ترفيع محصولات مي شود.در ادامه ،احتمالاًٌ سفارش كالا و احتمالا پرداخت وجه نيز به مدل اضافه مي شود.اين مدل اغلب در تركيب با كانال هاي سنتي بازاريابي استفاده مي شود . از مزاياي اين مدل براي شركت مي توان به مواردي مانند:افزايش تقاضا،كاهش هزينه حضور جهاني، و كاهش هزينه ترفيع و فروش اشاره كرد.
واسطه گري الكترونيكي
اين مدل مناقصه اي است براي تهيه و تدارك كالاها و خدمات به صورت الكترونيكي .
شركت هاي بزرگ يا سازمان هاي بخش عمومي برخي اشكال تدارك الكترونيكي را پياده سازي كرده اند.
حراجي الكترونيكي
حراجي الكترونيكي ،كاربرد الكترونيكي سازو كار پيشنهاد است كه در قالب حراجي هاي سنتي وجود دارد.اين مدل مي تواند با استفاده از حضور چند رسانه اي كالا همراه باشد.البته اين مدل از كسب و كار الكترونيكي،فقط به اين مورد ختم نمي شود،بلكه عملا فرآيندهاي ديگري را نيز شامل ميشود.از اين قبيل مي توان به عقد قرار داد،پرداخت و تحويل اشاره كرد كه به فرآيند پيشنهاد قيمت اضافه ميشود.
مراكز خريد الكترونيكي
مركز خريد الكترونيكي،از مجموعه از فروشگاه هاي الكترونيكي تشكيل مي شود كه زير يك چتر مانند يك مارك تجاري مشهور دور هم جمع شده اند.از مثال هاي آن مي توان به فروشگاه الكترونيكي بادنسي اشاره كرد كه دروازه ورود به فروشگاه هاي مجزا است.
موقعيت بازار شخص ثالث
اين مدل درحال ظهور است وبيشت متناسب با شركت هايي است كه خدمات بازاريابي در وب را به اشخاص ثالث واگذار مي كنند. اين اشخاص ثالث،عموماٌتعامل مشتري را با كاتالوگ محصولات مشتري ايجاد وتقويت مي كنند.
مجامع الكترونيكي
ارزش نهايي مجامع مجازي،از طريق اعضا مانند مشتريان و شركا،حاصل مي شود كه اطلاعات خود را در يك محيط مجازي كه متصدي مجمع ايجاد مي كند، به اشتراك مي گذارند. حق عضويت وهزينه تبليغ،منبع درامد اين مجامع است.اين مجامع،از جمله ابزارهايي است كه در عمليات بازاريابي به منظور تامين وفاداري مشتري و دريافت بازخور مورد استفاده قرار مي گيرد.
ارائه كنندگان خدمات زنجيره ارزش
در اين مدل معمولا ٌشركت ه وظايف خاصي از زنجيره ارزش ،مانند تداركات با پرداخت متمركز مي شوند كه در آن از مزيت نسبي برخورداراند.به عنوان مثال بانك ها در سيستم سنتي از اين مزيت برخوردار بودند و اكنون در محيط شبكه نيز به اين كار ادامه مي دهند. ادغام كنندگان زنجيره ارزش
وظيفه اينگونه شركت هاي الكترونيكي ،ادغام مراحل مختلف زنجيره ارزش مي باشد.ارزش افزوده اصلي ادغام كنندگان زنجيره ارزش اين است كه ظرفيت به كارگيري جريان اطلاعات بين مراحل زنجيره ارزش را افزايش مي دهند.درامد در اين مدل از حق مشاوره و احياناٌ درصدي از معاملات دريافت مي شود.
الگوهاي مشاركت
اينگونه شركت ها يك محيط اطلاعاتي و مجمو عه اي از ابزارها براي مشاركت بين شركت ها ايجاد مي كنند.اين شركت ها مي توانند روي برخي زمينه هاي تخصصي مانند طراحي و مهندسي و...تمركز
واسطه گري اطلاعات اعتماد و ساير خدمات
بخش عظيمي ازخدمات جديد اطلاعاتي در حال ظهور است تا در داده هاي فراواني كه در شبكه هاي باز اينترنت وجود دارد ،ارزش افزوده اي ايجاد كند ،مانند جستجوي اطلاعات در ياهو يا تهيه بانك اطلاعاتي مشتريان ،واسطه گري در فرصتهاي تجاري وغيره...
گزينش مدلهاي كسب كار
طبقه بندي اين ده مدل بر مبناي يك ماتريس دو بعدي صورت مي گيرد.اولين بعد،درجه نوآوري را نشان مي دهد.دومين بعد ماتريس،ميزان ادغام وظايف را نشان مي دهد.
مراحل تكوين اقتصاد ديجيتالي
مرحله اول:اقتصاد بين المللي
در اين مرحله عنصر اصلي تحرك اقتصاد را صنايع مبتني بر مزيت نسبي شكل ميداد.صنايع پارچه بافي عامل كليدي رشد اقتصاد و ارزاني عوامل توليد بود و مواد خام اوليه براي كشئچورها مزيت محسوب ميشد.شاخصهاي رشد اقتصادي نيز بيشتر شامل درامد حاصل از راه آهن ميزان توليدات نساجي فولاد و حجم مواد مصرفي مي شد.
مرحله دوم-اقتصاد جهاني شده
اين مرحله از دهه 1970 آاز شد و در دهه 1980سرعت گرفت.اين فاز كه به فاز جهاني شدن معروف است به دوره اي اشاره دارد كه با توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در كنار كاهش منظم و اصولي موانع تجاري در سطح جهان،شركت هاي بزرگ اجاره يافتند كه موانع موجود در فرآيند هاي توليد را بشكنند و در بازارهاي مختلف جهلن استقرار خور را نهادينه كنند.
در اين عصر صنايع ساخته شده يعني صنايع خودرو ساختمان صنايع الكترونيك و مكانيك و خرده فروشي نقش اصلي را در اقتصاد جهاني ايفا مي كردند و شاخص رشد به حجم توليدات صنعتي ميزان سفارشات ماشين آلات حجم خرده فروشي و ميزان فروش خودرو تغيير مي كند.
مرحله سوم-اقتصاد ديجيتالي و يا اقتصاد بدون مرز
در سالهاي پاياني دهه 1990 نشانه هايي از ابعاد جديد اقتصاد به وجود آمد. اضافه شدن عامل دانش به ساير عوامل توليد يعني كار و سرمايه تحولي را بوجود آورده كه به اقتصاد نوآوري، اقتصاد دانش محور، اقتصاد ديجيتالي، اقتصاد شبكه اي و در تلفيق با موضوع جهلني شدن اقتصاد نوين گفته مي شود.
ويژگي هاي اقتصاد ديجيتالي
1-در هم شكستن مرزهاي جغرافيايي زماني تجارت و توليد در ارتباط با عنصر مزيت رقابتي در مكان جغرافيايي خاص شكل مي گرفت، امروز مكان معناي خود را از دست داده و هزينه هاي مبادلاتي براي مصرف كنندگان و تجار به سرعت در حال كاهش است و حلقه هاي واسط مانند توزيع،فروش و خرده فروشي در حال كوتاه شدن است.
2-تاثير انباشت اطلاعات و بهره جويي از نيروي مغزي همان گونه كه تجارت و سرمايه گذاري خارجي،اقتصاد جهاني را در دهه1980 راه اندازي كرد،انباشت اطلاعات،پردازش آن و نوآوري اصولي نيروي پيش برنده اقتصاد شده است.نوآوري به هر نوع تغيير در فناوري عملياتي كه توسط بنگاه ها به كار گرفته مي شود اطلاق مي گردد.
3-عضويت در سازمان جهاني تجارت
لزوم عضويت كشورها در سازمان جهاني تجارت و الزام اين سازمان به كشورهاي متقاضي در جهت آزادسازي بخش هاي ارتباطات و فناوري گامي اساسي در جهت تعميق و گسترش جريان فناوري اطلاعات در جهان شده است.
وضعيت صنايع فرهنگي در اقتصاد ديجيتالي
از آنجايي كه تمام محصولات و كالاهاي فرهنگي مشمول حقوق مالكيت معنوي از قابليت ديجيتالي شدن برخوردار هستند و از طريق خطوط الكترونيكي قابل حمل مي باشند صنعت نرم افزارهاي فرهنگي يكي ازمهمترين اجزاء اقتصاد ديجيتالي به حساب مي آيد.
تاثيرات كلان اقتصاد ديجيتالي
عدم دسترسي به آمار كليه كشورها مارا ناگزير مي سازد كه فقط به آمار و حقايق مربوط به كشورهاي پيشرفته صنعتي اسناد كنيم.رشد اقتصادي قوي توام با تورم پايين در ايالات متحده طي سال هاي اخير به عملكرد مثبت فناوري اطلاعات و اينترنت نسبت داده مي شود.ميزان بهروري كه فناوري اطلاعات و ارتباطات در توليد و توزيع كالاها و خدمات و بهبود ساختارسازماني در شركتهاي بخش خصوصي و عمومي ايجاد كرده است از مزاياي كلان اقتصاد است كه اين فناوري به دنبال داشته است.
سرمايه گذاري در بخش ارتباطات موجب بالارفتن نوآوري نيروي كار و بهروري آن شده و پديده تعميق سرمايه را موجب گرديده است. تاثير ديگر فناوري اطلاعات يعني كاركرد آن در كاهش قابل توجه هزينه هاي هماهنگي فعاليت اقتصادي درون سازماني و بين سازماني بهبود فرآيندهاي تجاري و سازماني مي باشد.
نكته ديگري كه در مفاهيم و كاربرد تجارت الكترونيكي بايد به آن پرداخت برنامه هاي عملياتي بازاريابي است.امروزه بازاريابي در سازمان ها از جايگاه ويژه و ممتازي برخوردار است.
تعريف بازاريابي الكترونيكي
تعريف ما از بازار يابي الكترونيكي عبارت است از:
ميزان الكترونيكي بودن ايجاد و جذب نيازها و رفع آنها خواه اين فرآيندها سفارشي باشد يا نباشد.
مراحل تدوين استراتژي هاي بازاريابي
مرحله اول:تحليل بازارهاي الكترونيكي
ما به كجا مي خواهيم برسيم؟
آيا ما ارزش واقعي براي مشتريان ايجاد مي كنيم؟
آيا ما واقعا شرايط موجود در بازارها را مي شناسيم؟
آيا ما بموقع و سريع عمل مي كنيم؟
آيا رويكرد ما به بازار درست است يا خير؟
مرحله دوم:مزيت رقابتي
داشتن مزيت رقابتي در بازارهاي الكترونيكي شرط اصلي جهت رقابت و جذب مشتريان مي باشد. در اين راستا 5مدل را مورد توجه قرار داده است اين مدل ها عبارت اند از:
مدل هاي ارزش مبتني بر دارايي
مدل هاي ارزش مبتني بر شبكه
مدل هاي ارزش مبتني بر زمان
مدل هاي ارزش مبتني بر ارتباط مشتري
مدل هاي مبتني بر هزينه
مرحله سوم:بخش بندي بازار
امروزه تغييرات زيادي در بخش بندي بازارها صورت گرفته است و بنگاهها سعي دارند با به كارگيري الگوها و روش هاي جديد بخش بندي بازار بهتر بتوانند رفتار مشتريان خود را پاسخ گويند و نيازهاي آنها را برآورده سازند.
مرحله چهارم:انتخاب استراتژي هاي بازار يابي الكترونيكي
استراتژي هاي بازار يابي علاوه بر اينكه متاثر از مزيت رقابتي بنگاه مي باشد تحت تاثير استراتژي كلي شركت نيز قرار مي گيرد.به طور كلي استراتژي هاي يك سازمان را مي توان در سه گروه تجزيه و تحليل نمود:
الف.استراتژي بنگاه
ب.استراتژي كسب و كار
ج.استراتژي عملياتي
پورتر در مدل خود سعي نموده است تا با توجه به آميخته محصول استراتژي هاي بازاريابي شركت ها را استخراج نمايند.لذا در اين طيف دو نوع شركت وجود دارد كه عبارت اند از:
الف:رهبران هزينه
اين گروه از شركت ها سعي مي نمايند تا با كاهش هزينه هاي توليد و.....كالاهاي خود را در مقايسه با رقبا با قيمت پايين تري به مشتريان عرضه نمايند و از اين طريق رهبري بازار را به دست گيرند.
ب:رهبران كيفيت
اين گروه از شركت ها عمدتا بر كيفيت و عملكرد كالا توجه مي نمايند و سعي مي كنند با توليد كالاهايي كه داراي كيفيت بالاتري هستند مشتريان خاص را به سمت خود جذب نمايند
قيمت گذاري در بازاريابي الكترونيكي
در قيمت گذاري نكته مهم و كليدي اين است كه قيمت ها را مشتريان تعيين ميكنند نه شبكه فروش و عرضه.
بر اساس تئوري چرخه عمر محصول ،مشتريان انتظار دارند كه با بلوغ محصول،قيمت محصولات كاهش يابد،مگر اينكه ارزش بيشتري درك نمايند،بدين مفهوم كه مشتريان بايد اين احساس را داشته باشند كه در مقابل افزايش قيمت محصول،ارزش بيشتري نيز نصيب آنها ميشود.بنابر اين در قيمت گذاري بين قيمت و ارزش محصول رابطه زيادي وجود دارد.
محصولات در بازاريابي الكترونيكي
الف-سفارشي كردن:در اين حالت محصول بر اساس خواسته هاي مشتريان توليد و عرضه مي شودكه لازمه چنين چيزي استفاده از فناوري اطلاعات در جهت انعطاف پذيري خط تولبد و تهيه پايگاه اطلاعاتي در مورد خواسته هاي مشتريان مي باشد.
ب-سيستم پيشنهاد:جف بزوس مدير شركت آمازون گفته است كه اگر ما دو ميليون مشتري داشته باشيم پس بايد دو ميليون فروشگاه داشته باشيم.در سيستم پيشنهاد بنگاه ها با بكارگيري ابزارهاي هوشمند در بازاريابي الكترونيكي سعي مي نمايندتا خواسته هاي مشتريان را شناسايي نموده و بر اساس خواسته ها و نيازهاي آنها كالا ها ومحصولات خود را پيشنهاد نمايند.
ج-توسعه محصولات جديد:اينترنت ابزار بسيار قوي و كم هزينه اي جهت توسعه محصول جديد مي باشد.بنگاه ها با استفاده از اينترنت خواسته هاي مشتريان را به روش سريع و كم هزينه استخراج كرده و محصولات جديدي را توليد مي نمايند و سپس اين محصولات را بوسيله اينترنت به مشتريان عرضه مي كنند.
مطالعات موردي
1-كتاب فروشي آمازون
شركت آمازون يكي ازسايت هاي مو فق در زمينه فروش كتاب و برخي محصولات مشابه است.اين شركت سايت خود را به گونه اي طراحي كرده است كه هر فردي كه به سايت وارد مي شود داده هاي خود را به سيستم وارد مي كند.بدين ترتيب نيمرخي از كاربران ايجاد مي شود كه به عنوان
منبع دانش مشتري مورد استفاده قرار مي گيرد و هر بار كه كاربر وارد سايت اين شركت مي شود،اين شركت كاربر خود را شناخته و به او سلام ميكند.
2-فروشگاه بارونز اند نوبل
در اين فروشگاه وقتي كه كاربر واردسايت مي شودو كتاب مورد نياز خود را جست و جو مي كند علاوه بر كتاب جستجو شده،كتاب هاي ديگري نيز كه ممكن است.
3-تبليغات پرچمي
شركت ياهو يكي از شركت هايي است كه بخشي از مدل كسب و كار الكترونيكي آن مبتني بر تبليغات مي باشد.تبليغات پرچمي يكي از ابزارهاي بازاريابي الكترونيكي است.
بايد توجه داشت كه شركت ياهو تبليغات پرچمي خود را به صورت سفارشي در بالاي صفحات خود قرار مي دهد.
4-سفارشي كردن محصولات چيست؟
سفارشي كردن عبارت است از ارائه محصولات و يا خدمات منطبق با خواسته ها و نيازهاي مشتريان.
5-حراجي هاي الكترونيكي
حراجي الكترونيكي يك مدل كسب و كار الكترونيكي مي باشد.بنگاه ها با ايجاد حراجي ها ي الكترونيكي براي ارتباط بين خريدار و فروشندگان زمينه هاي مساعد را فراهم نموده اند.
مثلا اگر مشتري خواهان خريد خودرو باشدبايد نوع خودرو و رنگ آن و ديگر مشخصات آن را مشخص نمايد سپس فروشندگاني كه محصولات مورد نظر را در اختيار دارند مي توانند اعلام قيمت نموده و وارد معامله شوند.
6-مثال ديگر از حراجي ها
تفاوت اين حراجي با مورد قبل در اين است حه در مثال قبلي خريدار كالاي مورد نياز خود را در وب سايت قرار مي دهد،در حالي كه در اين مورد فروشندگان كالاهاي خود را در وب سايت قرار مي دهند و كالا به بالاترين پيشنهاد دهنده قيمت عرضه مي شود.
7-بازاريابي ويروسي
روش كار اين شركت بدين صورت است كه وقتي يكي ا زكاربران هاتميل نامه اي براي فردي ديگر ارسال مي نمايد ،در پايان نامه به گيرنده پيشنهاد مي شود كه به صورت مجاني يك حساب از هات ميل دريافت نمايد؛بدين صورت:
اولاٌ – ساير كاربران كه از وجود چنين سايتي اطلاعاتي ندلرند،آگاه ميشوند.
ثانياٌ-جذب مقدار كاربران بيشتر براي هات ميل به معني سودآوري بالاتري است.
آنچه تا كنون در مورد تجارت و بازرگاني الكترونيكي گفته شد؛تماما مربوط به بهروري از اينترنت و شبكه هاي الكترونيكي بود كه لزوما ماهيت سيار نداشته و به هر حال حضور فيزيكي مشتري يا شركت در يك مكان خاص از الزامات آن است.اما پيشرفت فناوري و توسعه فناوري هاي سيار منجر به شكل گيري نوع جديدي از تجارت الكترونيكي تحت عنوان تجارت سيار شده است.
بر اساس تعريف آنكاد تجارت سيار عبارت است از:
به كارگيري ابزارها بي سيم به منظور تبادل اطلاعاتي كه منجر به انتقال ارزش در فرايند اطلاعات ،خدمات يا كالاها مي گردد.
و در تعريفي وسيع تر تجارت سيار را به كسب و كار سيار بسط مي دهد كه عبارت است از:
برقراري ارتباط ميان افراد و بنگاه ها از طريق ابزارهاي همراه به گونه اي كه ضرورتا ً تبادلات مالي صورت نمي پذيرد.
كاربردهاي تجارت سيار
1-انجام پرداخت هاي روزمره از طريق رسانه هاي سيار
يكي از مهم ترين كاربردهاي تجارت سيار انجام خريد هاي روزانه از طريق ابزارهاي همراه مي باشد.به اين ترتيب فرصت هايي جهت تسهيل خريدهاي كوچك و روزمره در اختيار كاربران قرار گرفته است.
2-ارائه خدمات مالي از طريق ابزارهاي سيار
روش هاي متنوع تسويه حساب و پرداخت از طريق ابزارهاي همراه در كشورهاي مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد.دوره پس انداز،راحتي و سرعت پرداخت در اين روش از مزاياي اصلي به شمار مي رود.
3-خدمات پشتيباني از طريق رسانه هاي سيار
داده هاي سيار در دسترس،گردش كالا را در زنجيره عرضه تسهيل مي كند.با رشد استفاده از فناوري هاي اطلاعاتي در بارگيري،حمل،ترخيص و تحويل خطوط كشتيراني،ترخيص از گمرك،بنادر،انبارها و محل هاي ذخيره، تجارت داخلي و خارجي بسيار كاراتر خواهد شد.
4-خدمات اطلاع رساني از طريق رسانه هاي سيار
اخبار،گزارش هاي وضع هوا،اطلاعات مربوط به ترافيك و نقشه و ...از جمله مهمترين خدماتي است كه اطلاعات مربوط به آنها از طريق تلفن هاي همراه براي مشتركين ارسال مي گردد. معمولا در اين روش هزينه ها به صورت ثابت در يك مقطع زماني و در ازاي استفاده نامحدود از اين گونه خدمات مي باشد.
4- مديريت ارتباط با مشتري به روش سيار
از طريق مديريت ارتباط با مشتري به روش سيار ،اطلاعات مختلف ،به روز و واقعي در اختيار است و ديگر نياز به هنگام سازي كردن به شكل دوره اي وجود ندارد.
امتياز ديگر مديريت ارتباط با مشتري به روش سيار اين است كه تسهيلات بيشتري را در زمينه اطلاعات مورد نياز مشتري و كمك هاي فني مورد نياز او ارائه مي كند.
مزايا و چالش هاي تجارت سيار
1-مزايا
الف-شخصي بودن:
حامل مشخصات فردي است كه از آن استفاده مي كند،بر خلاف رايانه هاي شخصي كه فقط در خانه قابل استفاده است.
ب-آگاهي از مكان:
براي اطلاع يافتن از موقعييت مكاني استفاده كننده راحت است.تنها نياز به روشن بودن دستگاه و برقرار كردن تماس است.اين مسئله براي يك كاربر كه به بازاريابي و تبليغات مي پردازد خيلي مهم است.
ج-قابليت دسترسي:
يك ابزار شخصي است چون قابل حمل و همراه است و براي تمام ساعات در اختيار است.
عمده چالش هاي تجارت سيار در دو بخش تجاري و فني مطرح ميباشد كه به قرار ذيل است.
2-چالش ها
2-1-چالش هاي تجاري
هزينه-ريسك تجاري بالا-دريافت تبليغ-حريم خصوصي
2-2-چا لش هاي فني
صفحه نمايشگر كوچكتر-چارچوب ثابت-سرعت پايين بارگيري-طيف وسيع فناوري-استاندارد سازي
موضوع مورد تحقيق:
تجارت الكترونيك
منبع:كتاب تجارت اكترونيكي مفاهيم وكاربردها
شناسنامه پديدآورندگان كتاب:
معاونت پژوهش هاي فناوري اطلاعات و آمارهاي بازرگاني بخش پژوهش هاي فناوري اطلاعات
شناسنامه كتاب:
شابك:3-931-964-469
چاپ اول:بهمن ماه 1383
چاپ دوم:بهمن ماه 1384
ناشر:موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني
تهيه و تنظيم:تكتم تيموري(دانشگاه بين المللي امام رضا(ع))
درس مباني سازماني و مديريت
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت:
